Chemie met de zweep

In het labo zijn er heus wat toestellen die ik vaak moet gebruiken maar wat is het toestel dat ik het meest moet gebruiken in het labo? Enig idee? Denk maar eens goed na. het antwoord staat onderaan mijn blog.

Maar eerst iets anders: (tenzij je het niet kan laten :P)

De collega's zeggen hier allemaal dat mijn mentor zijn studenten met de zweep doet werken omdat wij veel in het labo staan. Natuurlijk is dat maar een grapje en lachen we er mee. Maar sinds kort is mijn mentor naar The Big Bang Theory aan't kijken en had hij een aflevering gezien met iets dat hij moest hebben. (zie hieronder een kleine compilatie van deze aflevering, youtube filmpje)

Telkens als mijn mentor me ziet, geeft hij met zijn GSM (en App) een paar "zweepslagen" naar mij. We liggen altijd strike van het lachen. Best wel komisch en wou dat even meedelen :P

Deze laatste weken is het bijna overal in Europa slecht weer. In Frankrijk waren er tornado's in Toulouse de 29ste april (zie hier) en in andere landen gewoon slecht weer tot zelfs sneeuw in Finland de 20ste april. (zie hier)

Hier in Ierland is het niet veel beter, veel wind en regen. Maar gisteren was het een ware verrassing toen ik opstond. De zon scheen en het was echt kei warm. In mijn t-shirt naar het school kunnen stappen. (spijtig genoeg ook een lange broek want een korte mag ik niet dragen in het laboratorium)

Die avond had ik een mooi uitzicht van op mijn kot. Dus trok ik een foto. Sorry van de kwaliteit maar ik kon niet vanuit mijn raam trekken dus is het achter glas getrokken.

Spijtig genoeg was het goed weer van korte duur en vandaag is het dan ook weer somber weer. Regen, wind en bewolkt. 

Het toestel dat ik het meest moet gebruiken in het labo is een haardroger. Jaja, de kale man moet de haardroger het meest gebruiken. Waarom? Ik gebruik DMSO (Dimethyl sulfoxide) als solvent voor veel applicaties en DMSO heeft een smeltpunt/vriespunt tussen de 16 en 19 graden celsius in >99% droge vorm (dus zo goed als geen water aanwezig). 

Zijnde in Ierland met een niet al te hoge kamertemperatuur het hele jaar door is mijn DMSO meestal bevroren en moet ik elke dag deze terug ontdooien met de haardroger. Sommige dagen moet ik met een NMR buisje gevuld met staal (solvent is DMSO) naar de NMR kamer maar om er te geraken moet ik eerst naar buiten (voor nog geen 10 meter) en is mijn staal al bevroren tegen dat ik terug binnen ben :( In dat geval ligt er dan een hitte geweer in de NMR kamer om je staal te ontdooien (wel oppassen dat je je NMR buis sluitingsdopje dan niet smelt, wat hier nog niet gebeurt is hoor *kuch kuch*).

Dit geldt ook voor de gedeutereerde vorm (DMSO-d6), dat wil zeggen dat alle protonen/waterstoffen (¹H ook wel gekend als protium maar dit wordt niet veel gebruikt) omgezet zijn naar hun zwaardere variant deuterium (²H of D). Deuterium is een isotoop van waterstof en dit wil zeggen dat het 1 neutron meer heeft dan waterstof. Hieronder heb ik snel de reactie getekend voor de omzetting van DMSO naar DMSO-d6.

Het is een lastige reactie waarbij DMSO in zwaar water (D₂O) wordt verwarmd in de aanwezigheid van bevoorbeeld calciumoxide (CaO) als katalysator. Het gevormde water (H₂O) moet telkens afgetapt worden om het evenwicht (wet van Le Chatelier) terug naar rechts te doen verschuiven waardoor er meer gedeutereerd DMSO wordt aangemaakt.

Waarvoor gebruik je zoiets? Wel ik gebruik DMSO-d6 voor de NMR. Omdat de NMR o.a. kijkt naar waterstoffen/protonen en hun (energie) interacties met elkaar en andere atomen is het niet handig om een solvent te hebben dat ook nog waterstoffen heeft. Dit zou voor storingen zorgen vanwege de interacties tussen solvent en het te onderzoeken molecuul/staal. Het solvent heeft uiteraard nog signalen opzich maar veel minder dan een niet-gedeutereerd solvent. In het geval van DMSO-d6 is dit enkel een quintet rond 2.4 ppm wat uit mijn gebied van interesse voor mijn stalen ligt en dus niet interfereert met andere signalen.

Er bestaat ook nog tritium (³H of T) en deze heeft 2 neutronen meer dan waterstof (¹H).

Dus als samenvatting:

¹H: protium of beter gekend als waterstof of een proton

²H of D: deuterium

³H of T: tritium

Hopelijk was het interessant en hebben jullie lezers iets bijgeleerd.

Hoe isotopen worden gemaakt of hoe een NMR werkt zal ik een andere keer wel uitleggen. Het was al genoeg leerstof voor vandaag :P

Groetjes vanuit Ierland